Na de Reformatie groeide de Hervormde gemeente snel, zodat in het begin van de zeventiende eeuw naast de Sint Lievensmonsterkerk ook gebruik moest worden gemaakt van de Gasthuiskerk. In 1624 kreeg men toestemming tot het beroepen van een vierde predikant. In 1650 mocht men een vijfde en in 1652 zelfs een zesde predikant beroepen. Tot het einde van de negentiende eeuw waren er steeds vier predikanten aan de Hervormde gemeente verbonden.
De ‘Afscheiding’ in de eerste helft van de vorige eeuw heeft ook de Hervormde gemeente van Zierikzee niet onberoerd gelaten. Nadat de ‘bezwaarden’ (gemeenteleden die zich niet konden verenigen met de vrijzinnige prediking binnen de Hervormde kerk) waren uitgetreden, bleven er binnen de Hervormde kerk toch steeds tegenstellingen en meningsverschillen. De ethische prediking, de moderne theologie en de wijze waarop Woord en Sacrament werden bediend vormden steeds opnieuw de voedingsbodem voor eindeloze en vruchteloze discussies. Rond de eeuwwisseling waren de tegenstellingen zo groot, onder andere ten aanzien van het Schriftgezag en de betekenis van Jezus Christus voor geloof en leven, dat men sprak van ‘vrijzinnigen’ en ‘rechtzinnigen’.
Na de Tweede Wereldoorlog was een drietal predikanten aan de Hervormde gemeente verbonden, twee van vrijzinnige en één van rechtzinnige signatuur. Van wijkkerkenraden was in die tijd nog geen sprake. Het mag tot de verdienste van ds. J.P. van Roon (1950-1957) worden gerekend dat de modaliteiten binnen de gemeente meer zelfstandigheid kregen. De leden van de kerkenraad gingen per modaliteit vergaderen en namen zelfstandige besluiten, welke aan de Centrale ¬kerkenraad werden voorgelegd. Het beroepen van predikanten en verkiezing of benoeming van kerkenraadsleden vormden voor de Centrale kerkenraad slechts een formaliteit.
Enkele malen is tevergeefs getracht een brug te slaan tussen de beide modaliteiten. Halverwege de jaren zestig leidde dit tot het aftreden van een groot gedeelte van de rechtzinnige kerkenraad. In 1984 is bij het beroepen van een nieuwe vrijzinnige predikant opnieuw getracht een brug te slaan: hij werd door de beide modaliteiten in deeltijd beroepen. Na een jaar bleek dat deze oplossing, vooral voor de betrokken predikant, in de praktijk onmogelijk was.
In 1988 besloot de Centrale kerkenraad de mogelijkheid te onderzoeken om tot volledige pastorale en financiële zelfstandigheid van de beide modaliteiten te komen. Een onderzoekscommissie werd gevormd en in de loop van 1989 werd na toetsing aan de kerkorde en na overleg met de Provinciale Kerkvergadering een Plaatselijke regeling opgesteld, waarbij beide wijkgemeenten per 1 januari 1990 volledig zelfstandig werden. Er werd een gewone wijkgemeente gevormd met een rechtzinnige signatuur, en een buitengewone wijkgemeente met vrijzinnige signatuur. Sinds de kerkfusie van 1 mei 2004 heet laatstgenoemde wijkgemeente niet meer ‘buitengewone wijkgemeente’ maar ‘wijkgemeente van bijzondere aard’. Zij noemt zich in de praktijk ‘Vrijzinnige Gemeente Zierikzee’. Beide wijkgemeenten functioneren in vrede en met respect voor elkaar binnen de Hervormde gemeente van Zierikzee. De contacten tussen de beide wijkgemeenten vinden plaats in de vergadering van de Algemene kerkenraad, alsmede binnen het college van kerkrentmeesters en het college van diakenen.
Op 26 juni 2013 verscheen ter gelegenheid van het feit dat juist op die dag de Gasthuiskerk 400 jaar in gebruik was bij de Hervormde Gemeente en juist 100 jaar eerder de eerste aparte rechtzinnige diensten werden belegd, het boek “Gewoon Hervormd”, dat de geschiedenis van onze wijkgemeente vanaf 1940 belicht. Het boek is nog te verkrijgen bij de auteur: Overzicht van de predikanten die in onze wijkgemeente hebben gediend vanaf de tweede wereldoorlog:

Periode	Naam
1950-1957	ds. J.P. van Roon
1957-1962	ds. C. Bezemer
1963-1968	ds. A. Lam
1969-1975	ds. J. van der Schee
1975-1979	ds. K. Schaap
1981-1986	ds. C.L. de Rooij
1987-1994	ds. N. de Boo
1995-2002	ds. G. van de Pol
2003-2009	ds. J.F. Kievit
2010-	ds. P. de Graaf

Beide wijkgemeenten, de gewone wijkgemeente en de wijkgemeente van bijzondere aard, functioneren in belangrijke mate zelfstandig. De begrotingen en rekeningen van de wijkraden van kerkrentmeesters worden door de wijkraden opgemaakt en door de wijkkerkenraden vastgesteld. De begrotingen en rekeningen van de wijkraden van diakenen worden door de wijkraden opgemaakt en vastgesteld, waarna ze via het centrale college van diakenen door de Algemene kerkenraad moeten worden gecontroleerd en goedgekeurd. Daarnaast is de Algemene kerkenraad verantwoordelijk voor het handhaven en eventueel wijzigen van de Plaatselijke regeling voor de centrale gemeente. De kerkelijke en diaconale eigendommen worden centraal beheerd door het college van kerkrentmeesters en het college van diakenen.
Op 17 november 2014 is de nieuwe plaatselijke regeling van de centrale gemeente vastgesteld. Deze plaatselijk regeling is digitaal bij de scriba van de kerkenraad te verkrijgen of via de link op de digitale versie van de Wegwijzer raadpleegbaar.
Op grond van de Plaatselijke regeling is de Algemene kerkenraad als volgt samengesteld:

• de beide wijkpredikanten (één der wijkpredikanten kan, indien daartoe aanleiding bestaat, worden vervangen door een ouderling uit de betrokken wijkgemeente);
• twee ouderlingen uit de gewone en één uit de vrijzinnige wijkgemeente;
• één ouderling-kerkrentmeester uit beide wijkgemeenten;
• twee diakenen uit de gewone en één uit de vrijzinnige wijkgemeente.

Scriba Algemene Kerkenraad: Leden van de gewone wijk in de Algemene Kerkenraad:
Op 15 september 1830 – twee weken na zijn overlijden – werd het testament geopend van Jacobus Dekker, geboren te Zierikzee op 11 september 1755.
In het holografisch testament vermaakte Jacobus Dekker al zijn landerijen buiten de poorten van Zierikzee (in Poortambacht en het Zuidervierendeel van Schouwen onder Kerkwerve) elk voor de helft aan de toenmalige kerkvoogdij en diaconie van de Hervormde gemeente van Zierikzee. Een commissie samengesteld uit twee ouderlingen, twee diakenen en twee kerkvoogden moest het legaat beheren. De revenuen van de landerijen moesten jaarlijks aan zijn dochter Adriana worden betaald: zo lang zij leefde, of anders tot de dag waarop zij van haar rechten afstand zou doen. Gedurende haar leven moest Adriana een tweetal leden voor de beheerscommissie benoemen, teneinde haar belangen te waarborgen.
Dekker stelde in zijn testament, dat jaarlijks van de opbrengst een bedrag van ƒ 100 aan de Rooms-Katholieke parochie en een bedrag van ƒ 200 aan het Burgerweeshuis moest worden betaald. Na het overlijden van Adriana in 1864 kwam de opbrengst van het legaat aan de eigenaar van de landerijen: de kerkvoogdij en diaconie van de Hervormde gemeente. In 1994 is het beheer van het ‘Legaat Dekker’ ondergebracht in een stichting. Tegenwoordig vormt de opbrengst uit het ‘Legaat Dekker’ nog steeds een belangrijke bron van inkomsten voor onze gemeente.

Voorzitter	Dhr. A (Adrian ) Kleiberg
Administrateur	Dhr. H.C. (Henk) Tromper
Secretaris	Ouderling vrijzinnige wijkgemeente Dhr. D. (Dirk) Groenendijk
Overige leden vanuit de gewone wijkgemeente	Dhr. J.I.W. (Jos) op `t Hof   Dhr. J. (Johan) Hoff   Dhr. A (Adrian ) Kleiberg

De diaconie van de Hervormde Gemeente Zierikzee wordt bestuurd door het college van diakenen. Dit college wordt jaarlijks gekozen uit de beide wijkraden: drie diakenen uit de gewone wijkgemeente en twee uit de vrijzinnige wijkgemeente. Het college kiest uit haar midden een voorzitter, secretaris en een administrerend diaken. Zitting vanuit onze wijkgemeente hebben: Administrateur: Bankrekening: NL 91 RABO 0375 1911 19 ten name van College van diakenen der Hervormde Gemeente Zierikzee Aan het college van kerkrentmeesters is het beheer toevertrouwd over de roerende en onroerende zaken van de Gasthuiskerk en het Hervormd Kerkcentrum. Het college van kerkrentmeesters wordt gevormd door alle ouderlingen-kerkrentmeester vanuit de beide wijkgemeenten. Jaarlijks kiezen zij uit hun midden een voorzitter, een secretaris en een penningmeester.

Voorzitter:	Dhr. L.D. (Leo) Braal
Vice-voorzitter:	Vacant
Secretaris:	Mw. A. (Anneke) Groenevelt-Hendrikse
Penningmeester:	Mw. C. (Corrie) Goudswaard-Kramp
Administrateur en ledenadministratie:	Dhr. A.M.P. (Adri) van der Schelde

De Gasthuis- of Kleine Kerk is in oorsprong de kapel van het voormalig gasthuis. Dit gasthuis werd vermoedelijk in de 14de eeuw gesticht en diende als onderkomen voor arme vreemdelingen op doorreis en voor behoeftige zieken. Het gasthuis lag achter de huidige kerk; de kapel werd vermoedelijk in de 15de eeuw gebouwd.
Na de Reformatie werd de kerk, vanaf omstreeks 1587, in gebruik gegeven aan de Waalse gemeente.
In 1613 werd de Gasthuiskerk ter beschikking gesteld aan de groeiende Hervormde gemeente. Op zondag 26 juni 1613 werd de eerste dienst van de Hervormde Gemeente gehouden. De kerk was echter te klein om de steeds groter wordende scharen kerkgangers te bevatten. Besloten werd om de Gasthuiskerk te vergroten. Het stadsbestuur besloot tot aankoop van de aan het Havenplein staande rij particuliere huizen om daardoor de benodigde ruimte te vinden voor de aanbouw bij de kerk.
Een door de timmerlieden Pieter en Bastiaan Vogelaar ontworpen plan werd goedgekeurd en op 2 juni 1651 (deze datum is terug te vinden op de gevel) werd de eerste steen gelegd. Reeds in 1652 was de bouw voltooid. Door de bouw van een beurs was voorzien in de mogelijkheid om tegen regen beschermd handel te drijven. Door boven de beurs een galerij te bouwen verkreeg de kerk een belangrijke uitbreiding van het aantal zitplaatsen.
In 1653 werd de voorgevel versierd met het wapen van de stad Zierikzee, vastgehouden door een zeemeerman en een zeemeermin. De fraaie kansel met tuin, producten van 17de eeuws ambachtsschap, dateren uit de jaren even voor de aanbouw van 1651. De kanselbijbel is een geschenk uit 1865. De regentenbanken, tegenover de kansel, zijn vermoedelijk eveneens uit de jaren voor de verbouw van 1651. Op de begane grond, tegenover de kansel, stonden oorspronkelijk stoelen, die in het begin van deze eeuw werden vervangen door banken. De kerk biedt tegenwoordig plaats aan ruim 700 personen.
In 1729 werden twee koperen kronen in de kerk aangebracht, die helaas in 1857 werden verkocht. Sedert 1981 wordt de kerk weer verlicht door een viertal stijlvolle koperen kronen.
Begin 1993, bij aanvang van een inwendige restauratie, bleek dat door het vernietigende werk van de bonte knaagkever veel meer schade was ontstaan dan aanvankelijk werd onderkend. Het gevolg was dat tijdens de restauratie de hele kerk ontruimd moest worden. Bovendien vielen de kosten van de restauratie (geraamd op ƒ 280.000,–) bijna een miljoen hoger uit.
Ook de uit 1914 daterende en in de periode 1948-1958 gerepareerde banken bleken in een slechte staat te verkeren. Nadat de financiering voor de restauratie rond was, besloot de toenmalige Centrale kerkvoogdij de mogelijkheid te bezien om ook de banken te vervangen. Door een succesvolle actie onder de gemeenteleden en een financiële injectie door de Generale Financiële Raad van de Nederlandse Hervormde Kerk was het mogelijk de kerk op de benedenverdieping met de huidige stoelen in te richten.
In 2015 zal dankzij een provinciale subsidie van ruim 223.000 euro en verschillende andere subsidies een ingrijpende restauratie van het exterieur van de Gasthuiskerk gerealiseerd kunnen worden. Oorspronkelijk was de Gasthuiskerk niet in het bezit van een orgel. In 1875 werd een gehuurd orgel geplaatst en in 1887, op 25 december, werd een eigen orgel in gebruik genomen, gebouwd door de firma L. van Dam & Zonen te Leeuwarden. Na de kerkrestauratie, die plaatsvond van 1948-1958, werd een nieuw orgel geplaatst door de firma Marcussen & Søn te Aabenra (Denemarken). Het werd op 14 april 1964 in gebruik genomen.
Op zondag 13 april 2014 werd in een feestelijke dienst het 50-jarig jubileum van het Marcussen-orgel herdacht.

Onze gemeente heeft een kerkelijk zegel dat hiernaast staat afgebeeld. Meer informatie over het zegel kunt u hier vinden.